Controle, een begrip wat voor eenieder een ander beeld, zo je wilt, gevoel oproept. Controle over onszelf vinden we allemaal wel prettig. Controle over alles in het leven, je relatie, je financiën en je toekomst is voor velen aantrekkelijk. Controle in een bedrijf wordt te vaak gekenmerkt door taakgerichte leidinggevende. Ze zijn gericht op het volbrengen van taken waarvoor zij zich gesteld zien/vinden en controleren daartoe. Mensgerichte leiders leggen de nadruk op de behoeften van hun medewerkers. Zij houden zich vooral bezig met bijvoorbeeld inspireren, motiveren en coachen. Geboren leiders zijn degene die bijna vanzelfsprekend de balans tussen controle en loslaten beheersen. De rest van ons die de rol van sturen en leidinggeven op zich nemen moeten er hard voor werken om zichzelf te ontwikkelen tot effectief leider. Dit om niet te belanden in het dilemma: Wie is hier nou echt de baas?
Controle, wat win je ermee?
Onderzoek en vele gesprekken leveren het inzicht dat zelfvertrouwen, macht en veiligheid meestal datgene is wat iemand hoopt te bereiken met controle. Het is de strategie om niets aan het ‘toeval’ over te laten en ook invloed uit te kunnen oefenen om zichzelf veilig te voelen. De veronderstelling is dat het rust en zekerheid creëert. Maar helaas…… het is allemaal tijdelijk. We leven toch echt in het leven waar we één ding zeker weten, namelijk dat alles verandert. Continu en steeds sneller. In controle zijn en succes hebben of afdwingen worden vaak met elkaar in verband gebracht. Succesvol zijn en controle hebben ligt dan in de lijn van status en imago. Datgene wat het ego streelt. En dat is maar tijdelijk.
Van controle naar vertrouwen
Er zijn organisaties waarbinnen dat soort type controle ingeruild is voor ‘het vertrouwen’ geven aan de lijn. Die zijn aanzienlijk meer succesvol dan daarvoor. Wanneer ze het goed en gebalanceerd toepassen. Er schuilt ook een gevaar in. Bij een wat minder goed doordachte strategie krijg je al snel: ‘Controle van boven is passé, we gaan het vertrouwen uitspreken naar de lijn, het individu’. En is dat dan de manier? In Nederland zijn een groot aantal organisaties jarenlang primair aangestuurd op basis van controle. Met alle veranderingen van de laatste jaren is er ‘plots’ de kentering naar aansturing op basis van vertrouwen. Geïnspireerd door het nieuwe werken, het agile werken, kostenbesparing en nieuwe technische mogelijkheden. Als eenmaal verondersteld wordt dat iemand het werk aan kan, dan krijg je in veel gevallen binnen deze Nederlandse bedrijven ook de verantwoordelijkheid. Ook word je redelijk vrijgelaten in hoe je, alleen of samen met je team, het werk wilt organiseren en ook de uitvoering is daarbij vrij. Teveel van juist deze organisaties ervaren het tegenovergestelde van succesvol werken, c.q. resultaat. Sturen op basis van vertrouwen werkt niet voor hen of niet goed genoeg, wordt er dan al snel geconcludeerd. Echter is dit wel terecht?
Vertrouwen vraagt ook om bevoegdheden
Er is gelukkig ook een groeiend bewustzijn dat controle loslaten en vertrouwen geven niet alleen geënt kan zijn op kostenbesparing door middel van het sturen laag in de organisatie te ‘leggen’. Het vraagt ook, naast een andere manier van werken en aansturen, om anders met elkaar om te gaan. Het grijpt in, omwille van de complexiteit van ons mens zijn. Het gaat over cultuurveranderingsprocessen en dat vraagt om een andere aanpak dan ‘zomaar’ veranderen. Wat bij verantwoordelijkheid/vertrouwen hoort is uiteraard ook bevoegdheid om beslissingen te nemen. Om mensen aan te trekken of juist uit een project te zetten. Om op basis van de gestelde criteria je eigen planning door te voeren. Juist in de nieuwe situatie waarin het vertrouwen centraal staat hebben mensen de bevoegdheden nodig die passen bij hun werk, zodat ze ten volle kunnen laten zien en ervaren/voelen dat ze het vertrouwen waard zijn. Pas dan wordt autonomie ervaren. Pas dan wordt controle loslaten echt loslaten: Het kan niet fout gaan, hooguit anders dan verwacht en dat kan hele mooie dingen opleveren!
Controle is een illusie, loslaten een feit
In een tijd waar data en de data-analyse ons leven steeds meer lijkt te beheersen. Daar waar sturing, invloed op gedrag en dus keuzemomenten ‘hand over hand’ toenemen lijkt het misschien een gewaagde uitspraak dat controle slechts een illusie is. Wetende in een tijd dat het bewijs voor ‘de zwarte gaten’ in ons heelal ons een volledig nieuwe dimensie geeft dat alles wat buiten je eigen wil en keus ligt niet te controleren is. Beïnvloeding kan er zijn, maar uiteindelijk blijven we afhankelijk van mensen en factoren die niet onder controle te krijgen zijn. Wij als mensen kunnen alleen proberen invloed uit te oefenen op dat wat buiten onszelf is. Wanneer we samen willen werken aan projecten binnen organisaties is het goed dat we beseffen dat dit enkel zal werken wanneer er gedeelde doelen, gedeelde ambities en gedeelde waarden en normen zijn.
Benieuwd hoe je controle kunt loslaten en samen te werken in vertrouwen? Lees hier 6 tips.
